اینها ذاتی ترین مسائل وجود هر بشری است که از سر آغاز سن عقل و بلوغ از اعماق ذاتش سر بر می آورد ولی متاسفانه بسیار اندکند که به این سئوال بپردازند و لذا تلاش می کنند که این صدا را در خود خفه و پژواکش را فراموش کنند و این همان اساس و سرآغاز از خود بیگانگی انسان به اراده خویش است و زمینه غفلت و نسیان و کفر و انکار حیات و هستی خویشتن است.
۲- آیا تو کیستی؟ از کجائی و برای چیستی؟ این ندای وجدان هر کسی است و در حقیقت کلام خدا با انسان است و نخستین وحی وجودی است. انبیای الهی کسانی هستند که گوش خود را در قبال این سئوال کر نکردند و بدان گوش فرا دادند و در صدد پاسخ به آن بودند تا به مسائل و خطابه های دیگری از خداوند روبرو شدند و نهایتاً هم کلام خدا شدند.
این بسیار دردناک است که آدمی بود و نبود خود در جهان را السویه بیابد این همان معنای عدم است و عدمیت آدم است زیرا فقط آنچه که وجود ندارد بود و نبودش السویه است و در اینجا برای هزارمین بار حق کلام علی(ع) را درک می کنیم که کسی که خود را نمی شناسد نابود است.
۴ آیا فرق بود و نبود من در جهان فقط میزان زباله ای است که تولید کرده ام؟ که آنهم در سائر زباله ها محو و نابود می شود. آیا فرق بود و نبود من احتمالاً فرزندانی است که به بهانه همخوابگی من بازنی تولید شده اند؟ بی تفاوتی و بیزاری آنها هم از من نشان دهنده عدم تعلق و ارتباطشان با من است و اینکه حداکثر چند سالی بعد مرگم به یادم آورند
و همین
5- آیا فرق بود و نبود من در جهان سنگ قبری است که چند سالی بنام من رقم می خورد آنهم بی آنکه دیدار کننده ای داشته باشد؟
۶- آیا فرق بود و نبود من در جهان چند برگ کاغذ کپک زده و خاک خورده ای است که در اداره ثبت احوال و اسناد بنام من چند سالی باقی می ماند که وارثین من را گاه به یاد من اندازد؟
۷- آیا فرق بود و نبود من نام فامیلی است که بر تعدادی از افراد نژادم مشترکاً بر زبان رانده می شود؟ و یا تکرار نام من است که بر برخی از افراد شجره ام احتمالاً نهاده می شود که عموماً یاد کرده هم بر زبان می آید که امروز با نامهای مستعار از سر زبانها هم می افتد.
۸- آیا فرق بود و نبود من مقادیری خاطرات تلخ و شیرین است که برای مدتی محدود گاه بر اذهان می آید؟ که آنهم عموماً خاطرات تلخ است که ماندگارتر است.
۹- آیا فرق بود و نبود من نام و شهرتی است که احتمالاً در اوراق كتب ثبت می شود و مرا تحت عنوان نویسنده، مخترع، جانی، هنرمند یا تبهکاری بزرگ گهگاه به یادها می آورند؟ آنهم بی آنکه اصلاً مرا بشناسند و بمن احساسی داشته باشند. فقط یک نام محض بهمراه ویژگیهائی عجیب و همین اسمی بی مسما و بیروح و بی صاحب.
۱۰- ولی مسئله اینها نیست بلکه آنست که من در نزد خود و هم اینک که زنده ام چه فرقی در بود و نبود خود می بینم به جزء مقادیر زباله ای که روزمره تولید می کنم و عاداتی که از من جدا نمی شوند و اصواتی که طبق عادت از من تولید می شود و در فضای لا متناهی نابود می گردد و نفسی که به جبر می کشم و جانی که می کنم تا لحظات را از سر خود واکنم تا از شر مهلتی که بنام عمر بمن داده شده هر چه زودتر رها شوم تا ببینم که بعد چه می شوم
و آیا با مرگ هم هیچ فرقی ایجاد می شود در من و جهان من و یا همه چیزهای بیهوده چنان ختم می شوند که گوئی هرگز نبوده اند و گوئی بسیاری از اشیاء و آدمها از شر من نجات می یابند و فضای بیشتری در طبیعت برای رشد و نمو حشرات پدید می آید و اموال بر جای مانده ام به برخی می رسد که شاید اینها آخرین و تنها خیر من در این جهان باشد که از من به دیگران می رسد.
و شاید به همین دلیل اینقدر حرص برای اندوختن ثروت و افزایش مالکیت دارم تا مصرف کنندگانش بعد از من شاید یادی از من کنند که اکثراً این یاد با نفرت و فحش و تهمت همراه است که البته شاید بهتر از هیچ باشد.
۱۱- نام نیک از خود بر جای گذاشتن آخرین ترفند و تلاش مذبوحانه بشر جهت رهائی از بیهودگی زندگی است در نزد خویشتن. گوئی آنانکه هیچ احساس نیکی از خود و در نزد خود و برای خود ندارند بیشتر در فکر بر جای نهادن نام نیک از خود در نزد دیگران هستند از طریق مشهور شدن به نیکی .
ولی آیا براستی این نیکی چند وقت در نزد مردم زنده،باقی می ماند حتی اگر واقعا مرا به نیکی یاد کنند.
مگر نامی که بر سردر مدارس و بیمارستانها،مراکز خیریه یا کتابهای بزرگ رقم خورده است .آیا واقعا بیننده را به یاد صاحب این نام می اندازد؟
آیا مثلا فرمول جاذبه عمومی از نیوتن و یا نسبیت انیشتین ،دانشجویان را به یاد آنها می اندازد؟
تازه این یاد چه حاصلی برای اموات دارد؟
و بعلاوه که هر یک از این آدمهای مشهور تاریخ در نزد برخی مطلوبند و در نزد برخی دیگر منفورند.
انیشتین هم معروف به یک نابغه بزرگ است و هم متهم به شراکت در پیدایش بمب اتم و کشتار مردم ژاپن.
انبیای الهی هم در نزد مردم همین وضع را دارند.
از کتاب خداشناسی ربوبی ص 22
تألیف استاد علی اکبر خانجانی